جلوه هایی از پژوهش های معناشناختی در میراث عربی و اسلامی
Authors
abstract
پدیده معنی از موضوعاتی است که از دیر باز اندیشه بشر را به خود مشغول داشته است. نقش علمای مسلمان و عرب در بررسی مسایل مربوط به معنا بسیار حائز اهمیت بوده است. در ابتدا انگیزه اصلی آنها، از روی آوردن به مطالعه زبان، بیشتر انگیزه دینی و حفظ کتاب خدا از تحریف و نیز فهم عمیق قرآن کریم و استخراج احکام شرعی آن بوده است، بنابراین ترس از اختلاف و فساد معنا در تلاوت آیات بزرگ تریـن تأثیر را در پیدایش و روی آوردن علمای مسلمان به مطالعات معنایی داشته است. به همین دلیل کلیه بحث های زبانی علمای مسلمان از همان ابتدا متمرکز بر معانی و مقاصد قرآنی بوده است. لازم به ذکر است که معنی شناسی در میراث عربی و اسلامی در ابتدا به عنوان علمی مستقل با موضوعات و استاندارهای ویژه نبود بلکه معمولا در خلال مباحث زبانی دیگری بررسی می شد. از این رو متاسفانه بسیاری از پژوهشگران معتقدند که معنی شناسی به برکت پژوهش های زبانشناسی نوین شکل گرفته و رشد کرده است و علمای مسلمان هیچ گونه آشنایی با این علم نداشتند و به طور کلی علم معنی شناسی ثمره یی از ثمرات مطالعات زبانشناسی نوین است. اما در واقع پژوهش های معنایی عربی از قرن های سوم، چهارم، و پنجم هجری آغازشده، و به قرن های بعدی امتداد یافته است و این تاریخ زود هنگام به معنای پختگی مطالعات معنایی علمای مسلمان و عرب است. مقاله حاضر در صدد است تا نخست به تبیین تلاش های علمای مسلمان و عرب در مطالعات مربوط به معنا پرداخته و میزان اهتمام آنها را به معنی نشان دهد. سپس برای اثبات اصالت معنا نزد پژوهشگران عرب اعم از لغویها، نحویان و بلاغی ها دلایلی را ارائه داده و بیان کند که معنی شناسی علمی، عربی – اسلامی است که دارای ویژگی ها و مشخصه های خاصی است. در عین حال به این نکته اذعان دارد که علم زبان شناسی در نهادینه کردن روش های تحقیق در زمینه معنی شناسی و تدوین اصول آن نقش برجسته ای دارد. به گونه ای که مطالعات مربوط به معنی، بعد از آن که به طور پراکنده در خلال علوم دیگر بررسی می شد، به فضیلت علم زبان شناسی به علمی مستقل تبدیل شده است. علاوه بر آن پژوهش حاضر با ذکر نمونه هایی، اثبات می کند که علمای عربی و مسلمان در خلال مطالعات زبانی خود به بسیاری از دستاوردهای مطالعات معنایی نوین دست یافته اند و از این جهت می توان معنی شناسی را علمی قدیم دانست که زبانشناسان عربی و مسلمان قرنها پیش به آن پرداخته اند و از سویی می توان آن را علمی جدید به شمار آورد، چرا که اصول و پایه ها و و روش بررسی آن در آغاز قرن بیستم، مشخص و تعریف شده است.
similar resources
جلوه هایی از جادوی مجاورت در مثنوی
موضوع این مقاله دربارهء یکی از شیوه های بلاغی یا ساختارهایی است که در متون ادبی و هنری به چشم می خورد. در این شیوه، هماهنگی و توازن آوایی مرجود در میان کلمات، معنی تازه می آفریند, بدین معنی که موسیقی ایجاد شده از رهگذر وحدت یا تضاد صامتها و مصوتهای کلمات با مفهو م مورد نظر شاعر هماهنگی و مطابقت دارد. بنابراین در این ساختار هنری، موسیقی کلمات موجب تقویت معنی می گردد، معانی متضادو دور از هم را ...
full textجلوه هایی از عرفان امام علی (ع)
مقاله حاضر درباره زندگی حضرت علی (ع) و نگرش او به دنیا و آخرت است . از نظر او دنیا بسان آب دهان سگ آلوده و پست است اما میبینیم که چگونه رهبری همین دنیای ناپاک را به اجبار برای چهار سال و اندی به دست میگیرد و چنان حکم میراند که خود ترازویی برای قسط و عدل می شود . اما در عین حال که سرگرم رتق و فتق امور مردم است ‘ لحظه ای از یاد خدا غافل نمی شود و همان امور وکارها را به همراه نیایش و عبادت برای پر...
full textصفا باغی- جلوه ای از میراث طبیعی
تبریز از دیرباز، از زمان سفر مارکوپولو به لحاظ داشتن باغها شهره آفاق بود.«اوزون حسن»و«سلطان یعقوب»آق‌قویونلو باغهای«هشت بهشت»و«عشرت آباد»را احداث نمودند.و سلسله‌های بعدی و بزرگان و اعیان شهر، دهها باغ بزرگ و کوچک نیز بر باغهای موجود افزودند تا زمان قاجاریه که مرحوم عبس میرزا، نایب السلطنه در باغ«عشرت آباد»«باغ شمال» عماراتی نو انداخت و«باغ صفا»را در دامنه کوه«عون بن علی2-عینالی- و شمال کوی سرخا...
full textجلوه هایی از مکتب باروک در رباعیات خیام
مطالعه مکتب های ادبی جهان و مقایسه و تطابق آنها با ادبیات فارسی یکی از شیوه هایی است که محقق را به سوی وادی ادبیات تطبیقی رهنمون می گردد . در مقاله حاضر جلوه هایی از مکتب باروک در رباعیات خیام بررسی می گردند . درون مایه های اصلی هنر باروک مانند حرکت و پویایی ، بی ثباتی زندگی و دنیا ، بهره بردن از لحظات گذرای عمر ، عصیان و سرکشی و مضمون مرگ پیوند شگفت اوری با اندیشه و اشعار خیام دارند . تعداد بی...
full textجلوه هایی از باورهای نجوم قدیم در دیوان خواجوی کرمانی
ایرانیان در روزگاران کهن همانند دیگر ملل با تامل به خورشید و اختران مینگریستند.آشنایی ادیبان فارسی سبب شد تا واژگان کیهانی و باورها و عقاید وابسته به آن به شعر و نثر فارسی راه یابد و زیباترین مضامین نو خلق گردد.این مقاله سعی دارد جنبه هایی از باورهای نجومی موجود در دیوان خواجوی کرمانی را به شیوه ی کتابخانه ای مورد بررسی قرارداده و به روش تحلیلی-توصیفی به نگارش درآورد.
full textMy Resources
Save resource for easier access later
Journal title:
دراسات فی العلوم الانسانیهجلد ۱۸، شماره ۴، صفحات ۱۰۱-۱۲۲
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023